به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «استال پرس»، سیستان و بلوچستان، با گستره‌ای وسیع و اقلیم‌های متنوع از سواحل گرم جنوب تا ارتفاعات خنک شمال، ظرفیت‌های گسترده‌ای برای توسعه باغداری دارد. در سال‌های اخیر، تمرکز سیاست‌های کشاورزی بر تقویت این ظرفیت‌ها و بهره‌گیری از گونه‌های مقاوم و اقتصادی به یکی از محورهای اصلی توسعه محلی بدل شده است.
این منطقه نه‌تنها از نظر تنوع اقلیمی منحصربه‌فرد است، بلکه به دلیل خاک حاصلخیز و دسترسی به منابع آب شیرین در برخی نواحی، شرایطی فراهم کرده تا تولید نهال و ایجاد باغات تجاری در مقیاس وسیع امکان‌پذیر شود.
تحول در باغ‌های گرمسیری؛ از معیشت سنتی تا کیفیت‌محوری
تحول در صنعت نهال‌کاری در این استان، گامی اساسی در جهت تغییر چهره کشاورزی سنتی و حرکت به‌سوی کشاورزی دانش‌بنیان و اقتصادی محسوب می‌شود. ورود فناوری‌های نوین مانند کشت بافت و استانداردسازی فرایند تکثیر نهال‌ها، سبب شده است تولید گیاهان باکیفیت، مقاوم در برابر آفات و سازگار با شرایط اقلیمی، به واقعیت نزدیک‌تر شود. در این مسیر، نقش مراکز تحقیقاتی و نهالستان‌های خصوصی به‌عنوان قطب‌های علمی و اجرایی حیاتی است.
از منظر اقتصادی، توسعه نهالستان‌ها و توزیع هدفمند نهال‌های میوه‌ای و زینتی، افق تازه‌ای برای اشتغال پایدار و افزایش بهره‌وری زمین‌های کشاورزی به وجود آورده است. افزایش تقاضا برای نهال‌های بومی و اصلاح‌شده نه‌تنها باعث ارتقای سطح تولید داخلی شده، بلکه زمینه صادرات محصولات باغی را نیز تقویت می‌کند. این روند، مهر تأییدی است بر اینکه کشاورزی در سیستان و بلوچستان دیگر صرفاً فعالیتی معیشتی نیست، بلکه به یک فرصت اقتصادی و فناورانه تبدیل شده است.
در کنار جنبه‌های اقتصادی، جنبه‌های زیست‌محیطی این حرکت نیز چشمگیر است. توسعه فضای سبز، استفاده از گونه‌های زینتی مقاوم به خشکی، و احیای باغات سنتی می‌تواند تأثیر مستقیمی بر کاهش فرسایش خاک و تعدیل شرایط اقلیمی منطقه داشته باشد. با استمرار این رویکرد، سیستان و بلوچستان در مسیر تبدیل‌شدن به یکی از قطب‌های تولید نهال‌های خاص و سازگار با شرایط متنوع آب‌وهوایی کشور گام برمی‌دارد.
نبی بلوچ زاده باغدار بیان کرد: من در منطقه
نیکشهر مشغول به کار هستم و تمرکزم عمدتاً روی انبه، گواوا و اخیراً کمی چیکو است.
وی افزود: این منطقه اقلیم ویژه‌ای دارد که در ایران نظیرش کم است. مادربزرگ من همیشه می‌گفت: «زمینی که گرمای جنوب را می‌خواهد، باید محصول گرمسیری بدهد.» اما واقعیت این است که تا چند سال پیش، مشکلات زیادی از جمله نبود نهال‌های سالم و مقاوم وجود داشت.
آب و بازار، دو چالش اساسی باغبانی
این باغدار مطرح کرد: این بزرگ‌ترین تحولی است که در این سال‌ها دیده‌ایم. سال‌های قبل، نهال‌هایی که می‌خریدیم، اغلب راندمان پایینی داشتند یا بعد از چند سال در برابر گرمای شدید یا آفات منطقه از بین می‌رفتند. امسال برای بخشی از باغ جدیدم، نهال‌های گواوای پیوندی و انبه‌ای را که از مرکز تحقیقات یا نهالستان‌های معتبر تأیید شده خریدیم.
بلوچ زاده گفت: شناسنامه‌دار بودن و نصب برچسب استاندارد به ما اطمینان می‌دهد که پولمان را برای یک محصول باکیفیت خرج کرده‌ایم و از ریسک بزرگی که در کشاورزی سنتی وجود داشت، کاسته‌ایم.
وی ادامه داد: چالش اصلی ما همچنان مدیریت منابع آب است؛ با اینکه در برخی نقاط آب شیرین داریم، اما خشکسالی یک تهدید دائمی است و باید به سمت روش‌های آبیاری بسیار کارآمد برویم.
باغدار عنوان کرد: چالش بعدی، بازار است. ما محصول باکیفیت تولید می‌کنیم، به‌خصوص انبه که اگر به‌موقع به دست مصرف‌کننده برسد، بازار خوبی دارد. اما گاهی اوقات، به‌خاطر هزینه‌های حمل‌ونقل سنگین یا نبود زنجیره سرد مناسب، محصول ما با تأخیر به بازار شهرهای بزرگ می‌رسد و این باعث افت قیمت می‌شود. اگر دولت در این زمینه زیرساخت‌های صادراتی و حمل‌ونقل سریع را تقویت کند، کشاورزی ما واقعاً متحول می‌شود.
کیفیت نهال، کلید موفقیت محصولات گرمسیری
وی در پایان گفت: من بسیار خوش‌بین هستم. اگر روند کیفی‌سازی نهال ادامه پیدا کند و شاهد حمایت‌های بیشتری در زمینه آموزش‌های تخصصی برای مبارزه با آفات و بهبود روش‌های آبیاری باشیم، سیستان و بلوچستان می‌تواند نه فقط قطب میوه‌های گرمسیری ایران، بلکه یک بازیگر مهم در بازارهای منطقه‌ای باشد. هدف من این است که با استفاده از نهال‌های باکیفیت، سطح زیر کشت را افزایش دهم و محصولی تولید کنم که ارزش افزوده‌اش واقعاً بالا باشد. ما پتانسیل این کار را داریم.
سعید نارویی، مدیر باغداری سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان بیان کرد: در ادامه برنامه‌های توسعه‌ای بخش کشاورزی سیستان و بلوچستان، روند تولید و توزیع نهال‌های متنوع در استان وارد مرحله تازه‌ای شده است و تولید نهال در منطقه رشد چشمگیری داشته است.
وی با اشاره به اهتمام مجموعه جهاد کشاورزی برای تأمین نیاز باغداران افزود: در سال جاری بیش از ۳۴۰ هزار اصله نهال در سطح استان تولید شده است؛ نهال‌هایی از انواع میوه‌های گرمسیری، نیمه‌گرمسیری و سردسیری گرفته تا گونه‌های زینتی و نهال‌های کشت‌بافت که در مرکز تحقیقات بلوچستان و هفت نهالستان خصوصی تولید شده‌اند.
مدیر باغداری سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان تصریح کرد: این نهال‌ها به‌صورت تدریجی بین باغداران و متقاضیان توزیع می‌شوند تا ضمن حمایت از تولید بومی، زمینه توسعه باغداری در اقلیم‌های مختلف استان فراهم شود.
تولید انبه و گواوا در نیکشهر با نهال‌های نوین
نارویی با اشاره به تنوع چشمگیر محصولات گفت: نهال‌های تولیدی شامل ارقامی چون کنار پیوندی، گواوا، چیکو، انبه، موز، پسته، انار، انگور، توت، انجیر، مرکبات و انواع گل‌های زینتی از جمله گل کاغذی، یاس و آگاو هستند.
وی ادامه داد: ظرفیت اصلی تولید نهال اکنون در شهرستان‌های خاش، میرجاوه، نیکشهر، راسک و بمپور متمرکز شده است.
مدیر باغداری سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان همچنین از استانداردسازی فرایند تولید خبر داد و مطرح کرد: تا امروز، برای بیش از ۴۱ هزار و ۷۰۰ اصله نهال لیبل استاندارد تهیه و نصب شده که نشانه‌ای از حرکت سازمان به سمت تولید نهال‌های قابل‌اعتماد و دارای شناسنامه است.
وی در پایان به نقش مرکز تحقیقات بلوچستان اشاره کرد و خاطرنشان کرد: این مرکز تنها پایگاه تخصصی تولید نهال‌های کشت‌بافت در استان است و با تمرکز بر تولید انبوه گونه‌های باکیفیت مانند موز، آناناس و خرمای مجول، مسیر جدیدی را برای ارتقای سلامت و بهره‌وری باغات جنوب شرق کشور هموار کرده است.
جهش در تولید نهال، ستون فقرات امنیت غذایی و اشتغال پایدار منطقه است، اما تحقق چشم‌انداز تبدیل سیستان و بلوچستان به قطب میوه‌های گرمسیری منطقه‌ای نیازمند یک بسته حمایتی جامع است که در آن، تأمین زیرساخت‌های لجستیکی به‌اندازه کیفیت نهال، در اولویت قرار گیرد. آینده روشن این کشاورزی، در گرو مدیریت هوشمندانه منابع و اتصال مستقیم به بازارهای مصرف است.
انتهای خبر/
https://asrehamoon.ir/vdccp1qsx2bq448.ala2.html
